انژیوگرافی

آنژیوگرافی

آنژیوگرافی روشی است که دقیق‌ترین اطلاعات ممکن را از عروق را تهیه کرده و قبل از عمل ویا بالون در اختیار متخصصین و بیماران  قرار می‌دهد. بر پایه این اطلاعات، میتوان بسیاری از بیما ریهای عروقی را بدون نیاز به عمل قلب باز درمان نمود و  در موارد خاص و در صورت نیازبه عمل قلب باز، جراح با در دست داشتن این اطلاعات کارش را دقیق تر انجام می دهد.

 

امروزه به منظور تشخیص، آنژیوگرافی به صورت سرپائی و از دو روش مچ دست(رادیال) و یا کشاله ران(فمورال) انجام می‌گیرد. ابتدا یک کاتتر ظریف مخصوص داخل رگ رادیال و یا فمورال میشود و تا نزدیگ عروق مورد نظر (کرونری ؛ کاروتید ویا کلیه ها و…) هدایت و ماده رنگی (حاجب اشعه) را به ابتدای رگ مورد بررسی تزریق می کنند و سپس تصویربرداریهای رادیوگرافیگ دقیق از زوایای مختلف بعمل می ایند.

 

در عروقی که دچار تنگی یا انسداد شده ا ند. درحقیقت آنژیوگرافی ، بهترین روش برای تشخیص شدت و محل تنگی ها یا سایر اختلالات عروقی می باشد.

 

کارهایی که باید در حین آنژیوگرافی بخاطر داشته باشید و در صورت درخواست پزشک انجام دهید :

 

 

کشیدن نفس عمیق ، نگه داشتن نفس خود ، سرفه کردن یا تغییر موقعیت.

 

در زمان آنژیوگرافی، الکترودهایی روی سینه برای ثبت نوار قلب به شما وصل می شوند. همچنین ممکن است مواد ضد انعقاد (آنتی کواگولانت) برای جلوگیری از انعقاد خون به شما تزریق کنند.

 

بیمار هنگام آنژیوگرافی کاملا هوشیار است و می تواند تمام مراحل را مشاهده نماید. آنژیوگرافی حدود یک نیم ساعت طول می کشد که شامل مراحل قبل و بعد از آن نیز می باشد.

 

اساس x-ray angiography مشابه x-ray های معمولی است. تنها تفاوت آنژیوگرافی با x-ray در این است که اشعه X میرا شده توسط تشدیدکننده‌های تصویر و نتایج تصویر با TV camera نمایش داده می‌شود. در سیستم‌های آنژیوگرافی جدید، هر فریم از سیگنال TV آنالوگ به فریم دیجیتال تبدیل شده و در حافظه کامپیوتر ذخیره می‌شود.

 

کاربرد آنژیوگرافی

 

استفاده کردن از بالن و آنژیوگرافی برای رفع انسداد و گرفتگی عروق قلبی از شیوه‌هایی است که به کمک بیمارانی می آید که مبتلا به تصلب شرایین هستند، در بیماری عروق کرونر لایه‌ای از رسوبات چربی در جدار رگ‌های تغذیه کننده قلب ایجاد می‌شود که به‌تدریج به خاطر تجمع این رسوبات جدار رگ ضخیم شده و به سمت داخل برآمدگی پیدا می‌کند و به مرور زمان باعث بسته شدن آن می شود.

 

گاهی مواقع این تنگی به حدی شدید است که باعث می شود خون کافی به عضله قلب نرسد، درنتیجه این پمپ که سلامتش برای ادامه حیات فرد ضروری است دچار کم غذایی شده و اکسیژن کافی دریافت نمی کند و زمانی که قلب فعالیت می‌کند به دلیل اینکه خون رسانی کافی صورت نمی گیرد فرد دچار درد درقفسه سینه و تنگی نفس در هنگام راه رفتن می شود که نشانه‌های آن احساس درد در دست‌ها، بین دو کتف و ناحیه گردن می شود و دلیل آن انسداد عروق تغذیه کننده قلب می باشد.

 

 

البته گاهی هم ممکن است این برآمدگی کم باشد، اما سطح رگ در محلی که رسوب چربی وجود دارد پاره و در آن ناحیه لخته ایجاد می شود و در نتیجه انسداد در رگ رخ می دهد در این حالت فرد دچار انسداد کامل خواهد شد که در آن خونرسانی به عضله قلب به طور کامل قطع و در ‌‌نهایت منجر به سکته قلبی می‌شود.

 

دکتر حسین فیض پور–  فلوشیپ فوق تخصص اینترونشنال قلب و عروق در کرج

تاریخچه آنژیوگرافی قلب

آنژیوگرافی قلب ابتدا بر روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شد، و سپس برای اولین بار در سال ۱۹۲۹توسط ورنر فورسمن بر روی

انسان انجام گرفت.در ابتدا هدف فورسمن در فکر به وجود آوردن روشی بود تا داروها را مستقیم به درون قلب برساند، اما قابلیت

تکنیک فورسمن، به عنوان یک ابزار تشخیصی مورد توجه افراد دیگر قرار گرفت. امروزه آنژیوگرافی قلب برای اهداف تشخیصی،

مداخله درمانی و یا هر دو انجام می گیرد.

 

آنژیوگرافی قلب چیست؟

آنژیوگرافی قلب روشی است قطعی و استاندارد برای بررسی آناتومی عروق قلب.

 

روش آنژیوگرافی قلب

در آنژیوگرافی قلب ،تعداد عروق کرونری که مسدود شده، محل مسدود شدن آنها و میزان گرفتگی آن مشخص می‌شود .بدین ترتیب آنژیوگرافی قلب مستقیم ‌ترین راه برای پی بردن به مشکلات شریان‌های کرونری قلب  است.

 

آنژیوگرافی قلب به وسیله یک لوله بلند تزریقی ، نازک و قابل انعطاف بنام کاتتر انجام می‌شود. زمانی که لوله کاتتر به قلب می‌رسد ممکن است فرد دچارکمی تپش قلب شود ـ که این وضعیت طبیعی است ـ اما به طورکلی هنگام انجام آنژیوگرافی قلب، فرد چیزی احساس نمی‌کند.

 

در آنژیوگرافی قلب پس از این ‌که کاتتر از طریق شریان یا وریدی کشاله ران به سمت قلب فرستاده شد و در قلب قرار گرفت، ماده حاجب که به وسیله اشعه ایکس قابل رویت است ،تزریق و از زوایای مختلف قلب عکسبرداری می کنند.گاهی اوقات از شریان‌های موجود در مچ دست یا آرنج نیز برای انجام آنژیوگرافی قلب استفاده می‌شود.

 

کاربرد آنژیوگرافی قلب

 

کاربرد معمول آنژیوگرافی قلب شامل بررسی مشکلات اکتسابی تنگی عروقی کرونر، تایید ناهنجاری‌های مادرزادی قلب

(سوراخ‌های داخل قلب یا تنگی دریچه‌ها) و… است.

 

در صورتی که متخصص قلب شواهدی ببیند که بر تنگی رگ‌ها یا مشکلات ساختمانی قلب مشکوک شود معمولا انجام عمل

انژیوگرافی را به فرد بیمار توصیه می‌کند و معمولا قبل از هر گونه عمل جراحی روی رگ‌های کرونری یا اعمال جراحی مرتبط با

مشکلات مادرزادی، ابتدا باید با آنژیوگرافی آناتومی موضع مربوطه مشخص شود.

 

 

در آنژیوگرافی قلب فشارهای داخل قلب ، عروق کرونر ، حفره‌های قلبی و عروق بزرگ و… را اندازه گیری می کنند ؛ همچنین در

آنژیوگرافی اقدامات درمانی نیز انجام می دهند مانند انؤیوپلاستیک که به معنی باز کردن یا ترمیم رگ می باشد.

 

 

در این روش رگی که مسدود شده توسط بادکنکی به نام بالون، متسع شده و چند ثانیه در این حالت نگه داشته می‌شود تا رگ باز

شود؛ گاهی نیز برای جلوگیری از انسداد مجدد وسیله فنرمانندی به نام استنت داخل رگ مسدود قرار می دهند.

 

عوارض آنژیوگرافی قلب

اگرچه معمولا آنژیوگرافی قلب بدون درد و ناراحتی قابل  انجام است، اما در مواردی نیز انژیوگرافی هنگام تزریق ماده حاجب ممکن

است بیمارعلائمی مانند احساس تهوع و استفراغ، برافروختگی موقت یا گرمی داشته باشد که سریع قابل برطرف شدن است.

 

آنژیوگرافی قلب معمولا آزمایش بی‌خطری است اما گاهی موارد که به ندرت اتفاق می افتد اگر در حین عبور کاتتر مشکلی برای

بیمار ایجاد شود، معمولامی‌توان به سرعت داروهای لازم را به طور مستقیم به داخل قلب تزریق کرده و مشکل را رفع نمود.

 

مزایای آنژیوگرافی قلب

 

آنژیوگرافی قلب در مدت زمان کوتاهی وضعیت عروق قلب را به‌خوبی نشان می دهد و به پزشک کمک می‌کند تا با اطمینان

بیشتری نوع درمان را تعیین ‌کند.

 

آنژیوگرافی درمانی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد و در مقایسه با عمل جراحی متعددی دارد از جمله از کوتاه شدن دوره بستری،

کاهش هزینه و کاهش عوارض بعد از عمل جراحی. به گفته متخصصین قلب و عروق امروزه آنژیوگرافی برای بررسی عروق کلیه،

مغز، قلب، ریه و دستگاه گوارش نیز کاربرد دارد.

 

آنژیوپلاستی قلب چیست؟

در آنژیوپلاستی همان روش آنژیوگرافی را برای رساندن لوله تو خالی به ابتدای شریان تغذیه کننده قلب (کرونر) استفاده می

کنند. سپس یک سیم بسیار نازک وارد عروق قلب دچار تنگی شده و داخل رگ ثابت می شود.

 

 

هزینه آنژیوگرافی قلب

 

سوال شایع بیماران محترم راجع به هزینه آنژیوگرافی و هزینه آنژیوپلاستی است.

بستگی به این دارد که بیمار تحت پوشش کدام بیمه پایه باشد ( بیمه تامین اجتماعی ، سلامت یا نیروهای مسلح) و آیا بیمه

تکمیلی (آتیه سازان حافظ ، ایران، آسیا، پاسارگاد، بانک ملی و سایر بانک ها، هواپیمائی، میهن و…) دارد یا خیر.

 

آیا آنژیوگرافی قلب به تنهایی انجام می شود یا همراه آنژیوپلاستی و یا از استنت داروئی استفاده می شود یا غیر داروئی و اینکه این عمل  آنژیوگرافی قلب در کدام بیمارستان قلب و عروق انجام می گیرد، هزینه آنژیوگرافی قلب و هزینه آنژیوپلاستی متفاوت است.

 

 

اگر آنژیوگرافی قلب در یک بیمارستان خصوصی و در فردی که هیچکدام از بیمه های پایه را ندارد انجام شود حدود ۶ میلیون تومان و

هزینه آنژیوپلاستی اگر فقط روی یک رگ با استنت داروئی انجام گیرد حدود ۱۳ میلیون تومان و اگر روی دو رگ با استنت دارویی

انجام گیرد هزینه آنژیوپلاستی حدود ۱۸ میلیون تومان خواهد شد.

 

 

آنژیوگرافی قلب از طریق دست

 

آنژیوگرافی  قلب از طریق دست عروق کرونرمی تواند دقیق ترین راه تشخیص وجود تنگی و یا انسداد عروق خون رسان قلب (

کرونر ) باشد. امروزه در در سایر کشورها اغلب آنژیوگرافی از طریق دست صورت می گیرد. اما در کشور ما به صورت روتین، آنژیوگرافی قلب را از طریق

شریان فمورال یا کشاله ران انجام می دهند.

 

مزیت آنژیوگرافی

 

امروزه در بسیاری کشورها به خصوص در اروپا، آنژیوگرافی از طریق دست یا آنژیوگرافی رادیال دارای مزایای بسیاری است

که بهترین مزیتش این است که دیگر نیازی نیست که کیسه شن برای چندین ساعت روی پای بیمار گذاشته شود. مزیت دیگر

این است که بیمارمی تواند عصر روزی که آنژیوگرافی انجام داده از بیمارستان مرخص شود.

 

در روش آنژیوگرافی از طریق دست ، یکسری وسایل خاص که کاتتر خوانده می شوند، ماده حاجب مخصوصی که حاوی ید می

باشد را به داخل عروق کرونرهدایت می کند و فیلم برداری در نماهای مختلف صورت می گیرد تا وجود تنگی عروق کرونر تشخیص

داده شود.

 

محل ورود این کاتترها به عروق شریانی در گذشته متفاوت بوده ولی در طی چند دهه گذشته متداول ترین عمل از طریق شریان

ران ( فمورال ) یا کشانه ران انجام می شود.

 

در طی چند سال اخیر در اروپا روش جدیدی به نام آنژیوگرافی از طریق دست جهت آنژیوگرافی از طریق شریان دست ( رادیال )

ابداع شده است که در آن بجای ورود کاتترها از ناحیه کشاله ران از طریق شریانی در مچ دست وارد سیستم شریانی شده و

آنژیوگرافی انجام می دهند.

 

پس از انجام آنژیوگرافی ، بیمار حدود ۱ ساعت در بخش ویژه ای تحت مراقبت خواهد بود و پس از حدود ۳۰ دقیقه به بخش منتقل می شود.

 

 

پس از آنژیوگرافی قلب و قبل از انتقال به بخش، پرستار لوله وارد شده در رگ را خارج می کند و محل را به مدت حدود ۲۰ دقیقه

فشار می دهد و سپس پانسمان کرده و به مدت ۶-۴ ساعیت کیسه شن یا کمربند مخصوصی را روی محل پانسمان قرار می دهد.

 

 نخست دارو، دوم بالن

قبل از انجام آنژیوگرافی جهت درمان این افراد چندین روش وجود دارد. روش نخست درمان دارویی است که در آن داروهایی تجویز

می کنند که باعث زیادشدن قطر رگ می شود ، اما گاهی این مشکل با دارو قابل حل نیست  بنابراین باید از شیوه‌های دیگر برای

کمک به بیمار استفاده شود.

 

یکی از روش‌هایی که در سال‌های اخیر باب شده و بسیار مورد توجه واقع شده بالن زدن و فنر گذاشتن به زبان عامیانه

است.

در این روش ابتدا بیمار آنژیوگرافی شده  و پس از پی بردن به اینکه  کدام رگ، در کجا و به چه میزان گرفتگی یا انسداد دارد

در صورت مناسب دیدن از روش بالن زدن برای درمان وی استفاده می‌کنند.

 

کاربرد آنژیوگرافی

 

آنژیوگرافی  برای شناسایی عروق آسیب دیده و عروق گرفته یا تنگ شده استفاده می شود. این کار در نواحی مختلف بدن  صورت

می‌گیرد که رایج ترین آنها عروق قلبی است  البتهآنژیوگرافی قلب گاهی در عروق مغزی یا محیطی نیز انجام می گیرد.

 

دستگاه سی‌تی آنژیو (CTA) یا سی تی آنژیوگرافی (CT Angiography)

عوارضی که دستگاه سی تی آنژیو دارد به مراتب  کمتر ازآنژیوگرافی قلب است اما گاهی متخصصان قلب به این مساله بی

توجهی کرده ، و برای بیمار آنژیوگرافی تجویز می‌کنند و به صورت خود ارجاعی خودشان انجام می‌دهند.

 

دستگاه های سی تی آنژیو ، در واقع دستگاه‌هایی سی تی اسکن ۶۴ اسلایس هستند که  علاوه بر اسکن قسمت‌های مختلف

بدن ، قادرند از داخل رگ و عروق کرونر قلب هم عکس بگیرند.

 

این دستگاه‌ها  تصویربرداری را بسیار دقیق انجام می دهند  و عوارض بسیار کمتری  از دستگاه‌های آنژیوگرافی قلب دارند. در این روش

دیگر لازم نیست وسیله تصویربرداری را وارد رگ بیمار کرد و مثل یک عکس ساده کلیه با تزریق وریدی از جلوی آرنج ، تصویربرداری از

عروق انجام می‌شود و بیمار می‌تواند خیلی سریع از روی تخت بلند شود و به خانه برود و هیچ عارضه‌ای نخواهد داشت.

 

در حالی که آنژیوگرافی قلب بسیار دردناک بوده و فرد بیمارمجبور به تحمل  عوارض زیادی است ، هزینه سی تی آنژیو حتی در

گران‌ترین مراکز خصوصی کمتر از نصف  آنژیوگرافی قلب تمام می شود .

 

اما برخی متخصصان قلب برای اینکه سی تی آنژیو بوسیله متخصص رادیولوژیست انجام می شود ، برای بیمار آنژیوگرافی قلب

تجویزمی‌کنند و خودشان به صورت خود ارجاعی آنژیوگرافی قلب را انجام می‌دهند ، بدون اینکه هیچ مرجع دیگری بر لزوم آنژیوگرافی قلب

نظارت داشته باشد.

 

بحث خود ارجاعی پزشکان یک بحث چالش برانگیز در تمام دنیاست و قطعا  منافع مادی در تجویز این موارد تاثیر دارند ؛ نمی‌توان

انتظار داشت که تمام خدمات آنژیوگرافی خود ارجاعی ممنوع شود اما باید قانونمند شود و یک گروه متخصص باید این

نوع آنژیوگرافی قلب را تأییدکنند.

مسئله دیگر این است که دستگاه‌های سی تی آنژیو در کشور کمتر از تعداد مورد نیاز است و برای تأمین نیازها باید در هر

استان حداقل یک مرکز سی‌تی آنژیو یا سی تی اسکن اسلایس  باشد.

 

هزینه آنژیوگرافی قلب

 

هزینه آنژیوگرافی قلب در بیمارستان های دولتی مانند حضرت رسول، مدرس، مرکز قلب تهران امیر آباد و بیمارستان قلب شهید

رجائی حدود پانصد هزار تومان می باشد.

 

بیمه های مربوط به آنژیوگرافی قلب

در بیمارستان میلاد یا شهید لواسانی بیمارانی که بیمه تامین اجتماعی دارند  بطور رایگان تحتآنژیوگرافی قلب قرار گیرند.بیماران

دارای بیمه های تکمیلی معمولا به ۲ گونه هزینه های انژیوگرافی انها  تامین می شود یا بطور نقدی با بیمارستان حساب کرده و با

مدارک جهت دریافت هزینه آنژیوگرافی قلب به بیمه خود مراجعه می نمایند.

 

اما بهتر است  که یک معرفی نامه جهت انجام آنژیوگرافی قلب از بیمه تکمیلی خود گرفته و به بیمارستان تحویل دهند. اغلب بیمه

های تکمیلی به طور کامل هزینه آنژیوگرافی قلب را می دهند وبرخی دیگر بخشی یا تمام هزینه های آنژیوپلاستی را متقبل می شوند.

 

دکتر حسین فیض پور– متخصص قلب