نحوه گرفتن نوار قلب
نحوه گرفتن نوار قلب یا همان الکتروکاردیوگرافی، روندی برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب از طریق ثبت سیر یک ایمپالس الکتریکی از منشأ آن در گره سینوسی- دهلیزی می‌باشد که انقباض قلب را در جریان دارد و معمولا توسط بهترین متخصص قلب در کرج تجویز می شود.اما برای گرفتن نوار قلب نیازی به حضور متخصص قلب نیست و یک فرد آموزش دیده می تواند آن را انجام دهد.
یک الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب نموداری است که فعالیت‌های الکتریکی هر ضربان قلب و همچنین ریتم ضربان های متوالی قلب را نشان می‌دهد. نحوه گرفتن نوار قلب به طور صحیح می تواند در هر چه بهتر بودن نتیجه نوار قلب تاثیر بگذارد.
تاریخچه ای در مورد نحوه گرفتن نوار قلب
نحوه گرفتن نوار قلب در قورباغه: در سال ۱۸۷۸ میلادی پژوهشگران توانستند نحوه گرفتن نوار قلب را برای اولین بار روی یک قورباغه و ثبت امواج الکتریکی قلب قورباغه به ثبت برسانند. سپس بعد از آن اگوستوس والر یکی از محققان پزشکی توانست اطلاعاتی را در زمینه نحوه گرفتن نوار قلب در انسان بدست آورد و امواج الکتریکی از قلب انسان را به ثبت برساند.
نحوه گرفتن نوار قلب در انسان: در سال ۱۸۹۱ محققان تغییراتی در عملکرد ثبت امواج الکتریکی قلب ایجاد کردند که نشان می‌داد در هر ضربان قلب شاهد یک سری تغییرات ۳ مرحله‌ای در جریان الکتریکی عبوری از قلب خواهیم بود. همچنین ویلیام بیلیس نشان داد بین تپش دهلیزی و بطنی یک تأخیر ۱۳/۰ ثانیه‌ای وجود دارد. به رغم تحقیقات بسیار زیادی که درباره چگونگی تفسیر منحنی ثبت شده از تغییرات جریان الکتریکی قلب انجام شده بود.
نحوه گرفتن نوار قلب: نخستین فردی که موفق شد ۵ مرحله مختلف در جریان الکتریکی قلب را که در یک الکتروکاردیوم ثبت شده و به وضوح قابل مشاهده هستند را از هم مجزا سازد و یک نام اختصاصی را برای هر یک از این مراحل اختصاص دهد ویلم اینتوون بود. به این ترتیب ویلم اینتوون با اختراع یک سیستم استاندارد برای ثبت امواج الکتریکی قلب، نام خود را به عنوان مخترع الکتروکاردیوگراف به ثبت رساند و به خاطر این اختراع جایزه نوبل پزشکی سال ۱۹۲۴ را از آن خود ساخت.
الکتروکاردیوگرام
نحوه گرفتن نوار قلب: نوار قلب (ECG) روندی ارزان قیمت و بی‌خطر برای گرفتن یک سری اطلاعات است و نوار قلب در رابطه با ضربان و ریتم قلب به متخصص قلب اطلاعات مفیدی می‌دهد. همچنین ECG نشان می‌دهد که آیا یک حمله قلبی رخ داده است یا خیر؟ و آیا در قلب مشکلات ویژه‌ای از لحاظ میزان خون‌رسانی به عضله قلب وجود دارد یا خیر؟ نوار قلب بررسی رایج و بدون دردی است. این دستگاه دارای یکسری لید و گیره‌های اتصال می‌باشد که لیدها به قفسه سینه و گیره‌ها به دست و پای بیمار وصل می‌شود.
نحوه گرفتن نوار قلب در انسان
۱-باید نحوه گرفتن نوار قلب به بیمار (در هر سن و سواد و سال) توضیح داده شود.
۲- برای اینکه نحوه گرفتن نوار قلب به درستی انجام شود، بیمار باید لوازم فلزی و ساعت خود را دربیاورد.
۳-باید وسایل لازم و مورد نیاز برای نحوه گرفتن نوار قلب آماده شود.
۴- در نحوه گرفتن نوار قلب در هر شرایطی باید دمای محیط کنترل شود.
۵- در نحوه گرفتن نوار قلب باید حریم خصوصی و پوشش بیمار را حفظ و بیمار را در شرایط راحت قرار داد.
۶- نحوه گرفتن نوار قلب در انسان باید طوری باشد که گیره‌های آغشته به ژل به دور دست و پای بیمار متصل شود.
۷-در نحوه گرفتن نوار قلب باید دستگاه روشن شود و نوار را در شش لید مختلف بگیرید (avf ,av , avr,III ,II ,I ) عموماً سرعت کاغذ ۲۵ میلی‌متر در ثانیه است و برای مشاهده و گزارش بهتر کمپلکس‌ها سرعت به ۵۰ میلی‌متر در ثانیه رسانده می شود.
۸- سینه بیمار، محل قرار گرفتن لیدهای آغشته به ژل می باشد. در صورت داشتن موی بلند و زیاد باید با تیغ موهای این ناحیه تراشیده شود.
۹- در نحوه گرفتن نوار قلب الکترودهای مربوط به سینه وصل شود.
۱۰- گرفتن لیدها ی V1 تا V6
۱۱-پاک کردن ژل آغشته شده روی سینه بیمار
۱۲- گرفتن یک لیدطولانی II
۱۳- باز کردن دستبندها و تمیز کردن محل مورد نظر
شرایط زیر را در نحوه گرفتن نوار قلب لحاظ کنید
۱ –در نحوه گرفتن نوار قلب بیمار کاملاً راحت باشد و لباس آزاد بپوشد
۲ – اطراف بیمار تلویزیون، موبایل، رادیو روشن قرار نگرفته باشد
۳ – زمانی که پارازیت زیادی در نوار قلب دیده می‌شود از سیم ارت استفاده شود
۴ – در نحوه گرفتن نوار قلب به تخت بیمار تکیه داده نشود
۵- جهت افزایش رسانایی و ثبت بهتر جریان الکتریکی قلب استفاده از ژل لیدوکائین یا آب بر روی سطح پوست بیمار
۶ -در نحوه گرفتن نوار قلب اگر بیمار در دست یا پا دچار آمپوتاسیون باشد یا عضو در گچ باشد لیدهای دستگاه نوار قلب را به نزدیک‌ترین نقطه به اندام وصل می‌کنیم. در نقاطی که ضخامت بالایی دارد می‌توان از پوارهای لید سینه‌ای برای گرفتن لید دست و پا استفاده کرد. در واقع سیم مربوط به دست یا پا را با یک پوار به پوست نگه داریم.
۷- اگر بیمار تشنج یا لرزش ناشی از سرما داشته باشد نوار قلبی پارازیت زیادی خواهد داشت که برای کاهش آن لید را به قسمت پروگزیمال دست یا پا وصل می‌کنند.
مواردی که در نوار قلب مشخص می‌شود؟
- تعداد و الگوی غیر نرمال ضربانات قلب در نوار قلب مشاهده می‌شود
- ضخیم شدن عضلات دیوارۀ به علت فشارخون بالا یا سایر بیماری‌ها در نوار قلب مشاهده می‌شود
- شواهد حملۀ قلبی اخیر و اثرات بر جای مانده از حملات قلبی گذشته در نوار قلب مشاهده می‌شود
- نقاطی از قلب که خون‌رسانی کافی ندارند در نوار قلب مشاهده می‌شود
- اختلالات الکترولیتی در بدن در نوار قلب مشاهده می‌شود
انواع Lead
دو نوع lead از نظر پلاریته وجود دارد:
- لید تک قطبی
- لید دو قطبی
لید تک‌قطبی
در مرکز مثلث Einthoven در پتانسیل صفر دارای الکترود خنثی می‌باشد (که این نقطه می‌تواند به سِیم نوترال وصل شود و از لحاظ پتانسیل دارای پتانسیل صفر است). جهت و سمت این لیدها از مرکز قلب و به طور شعاعی به سمت خارج می‌باشد.
اسامی این لید ها عبارت‌اند از:aVL , aVR , aVF
لازم به ذکر است که در لیدهای تک قطبی از ترمینال مرکزی Wilson بجای الکترود منفی استفاده می‌شود
لید دوقطبی
لید دو قطبی شامل هر دو الکترود در یک پتانسیل هست و جهت و سوی این الکترود، از پتانسیل کمتر به الکترودی در پتانسیل بالاتر می‌باشد. به طور مثال در lead I جهت از سمت چپ به راست می‌باشد این جهت نیز برای Lead II نیز برقرار است.
Lead های اعضاء شامل لیدهای I,II,III هستند که این لید ها اساس چیزی که به مثلث Einthoven معروف است را تشکیل می‌دهند.
محل قرارگیری الکترودها برای دست یابی به سیگنال
- Lead I: یک الکترود دو قطبی است الکترود منفی (سفید) به بازوی راست و الکترود مثبت (سیاه) به بازوی چپ متصل می‌شود.
- Lead II: یک الکترود دو قطبی است در این لید الکترود مثبت (قرمز) در پای چپ قرار می‌گیرد و الکترود منفی (سفید) به بازوی راست.
- Lead III: در این لید نیز الکترود مثبت (قرمز) در پای چپ و الکترود منفی (سیاه) در بازوی چپ قرار می‌گیرد.
لیدهای تکمیلی
نحوه گرفتن نوار قلب: لیدهای تکمیلی لید های aVL , aVR , aVF هستند این لید ها از سه الکترود مشابه لید های I,II,III گرفته می‌شوند. این لید ها در واقع قلب را از زاویه‌های متفاوت مشاهده می‌کنند. برای این لیدها الکترود منفی توسط یک ترمینال مرکزی تغییر داده می‌شود و به ترمینال منفی دستگاه الکتروکاردیوگرام متصل می‌شود. این روند الکترود منفی را برای این لیدها حذف می‌کند و منجر می‌شود که الکترود مثبت، الکترود استخراج کننده‌ی سیگنال برای لید های تک قطبی باشد.
