فشار خون بالا در حاملگی
فشار خون بالا در حاملگی، یکی از مشکلات خانم های باردار است، البته همیشه هم فشار خون بالا در حاملگی خطرناک نیست اما می‌تواند اثرات بدی بر روی سلامت مادر و نوزاد داشته باشد.
عوامل موثر در فشار خون بالا در حاملگی
فشار خون بالا در حاملگی علت‌های مختلفی دارد. از عوامل مهم فشار خون بالا در حاملگی می توان به اضافه وزن، سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی، سابقه‌ی خانوادگی فشار خون بالا در حاملگی، بارداری چندقلویی و سن بالای ۴۰ سال اشاره کرد. اضافه وزن یا چاقی که به علت نبود فعالیت بدنی صورت می گیرد از عوامل مهم فشار خون بالا در حاملگی است. فشار خون بالا در خانم هایی که اولین بارداری خود را تجربه می‌کنند هم زیاد است، احتمال فشار خون بالا در حاملگی در خانم هایی که چندقلو باردار هستند نیز زیاد است .
سن مادر نیز از عوامل مؤثر فشار خون بالا در حاملگی است. بنابراین خانم های باردار بالای چهل سال در معرض فشار خون بالا در حاملگی قرار دارند.
زنانی که سابقه فشار خون بالا دارند در دوران بارداری بیشتر در معرض فشار خون بالا در حاملگی قرار دارند.
فشار خون بالا در حاملگی چگونه است ؟
فشار خون بالا در حاملگی انواع مختلفی دارد:
یک نوع فشار خون بالا در حاملگی فشار خون مزمن است. خانم هایی که قبل از بارداری فشار خون بالا دارند و در دوران بارداری این فشار خون ادامه دارد فشار خونشان از نوع مزمن می‌باشد که این خانم ها باید از داروهای فشار خون با تجویز متخصص قلب استفاده کنند. همچنین فشار خون بالایی که در بیست هفته‌ی اول بارداری رخ می دهد به عنوان فشار خون مزمن در نظر گرفته می شود.
نوع دوم فشار خون مخصوص دوران بارداری است. این مشکل از هفته‌ی بیستم به بعد بارداری شروع می شود و بعد از زایمان این نوع فشار خون بالا در حاملگی برطرف می‌شود و شایع‌ترین عارضه‌ی آن القای درد زایمان است. نوع سوم فشار خون بالای در حاملگی، فشار خون مزمن به همراه پری اکلامپسی است. نوع دیگری از فشار خون مزمن وجود دارد که در این نوع فشار خون خانم ها قبل از بارداری فشار خون دارند و بعد از بارداری نیز در ادرار آن ها پروتئین دیده می شود.
دوران بارداری فشار خون طبیعی باید چقدر باشد؟
فشار خون طبیعی معمولا بین دوازده روی هشت میلی‌متر جیوه است و فشار خون بالا در حاملگی نیز باید در همین اندازه باشد.
تغییرات فشار خون در دوران بارداری
در دوران بارداری فشار خون ممکن است تغییر کند یا به سطح قبل از بارداری بازگردد. این تغییرات فشار خون بالا در حاملگی ممکن است به دلایل زیر باشند:
- مقدار خون در بدن خانم ها افزایش می‌یابد. به گفته مجله‌ی «سیرکولیشن» (Circulation)، حجم خون زن در طول بارداری به میزان ۴۵ درصد افزایش پیدا می‌کند. قلب باید این مقدار خون اضافی را به سراسر بدن پمپ کند.
- بطن چپ (سمت چپ قلب که میزان قابل توجهی از پمپاژ را انجام می‌دهد) ضخیم‌تر و بزرگتر می‌شود. این عارضه‌ی موقت قلب را مجبور می‌کند بیشتر کار کند تا از پس پمپاژ این حجم خون برآید.
- کلیه‌ها نیز مقدار بیشتری وازوپرسین، هورمون منجر به افزایش حفظ آب، ترشح می‌کنند.
در اغلب موارد فشار خون بالا در حاملگی تقریبا بلافاصله پس از زایمان از بین می‌رود. در صورتی که فشار خون پس از زایمان همچنان بالا بماند، بهترین متخصص قلب در کرج ممکن است برای بازگشت به حالت طبیعی دارو تجویز کند.
روش‌های پیگیری فشار خون بالا در حاملگی
- یک دستگاه فشارسنج از داروخانه یا فروشگاه آنلاین کالاهای پزشکی بخرید. خیلی از این دستگاه‌ها روی مچ دست یا بازوی شما قرار می‌گیرند. برای اطمینان از دقت فشارسنج آن را به مطب پزشک خود ببرید و با دستگاه فشارسنج او مقایسه کنید.
- به طور مرتب به درمانگاه یا داروخانه یا هر مکان دیگری که دستگاه فشارسنج دارند مراجعه کنید و فشار خونتان را اندازه بگیرید.
- فشار خونتان را هر روز در یک زمان مشخص اندازه بگیرید تا از دقت نتیجه مطمئن شوید. صاف بنشینید و پاهایتان را روی هم نیندازید. همیشه دستگاه را فقط روی یک بازو استفاده کنید.
- به فاصله‌ی هر ۴ ساعت یک بار ،فشار خونتان را اندازه بگیرید، اگر هر دفعه بالا بود و یا اگر علائم فشار خون بالا در حاملگی داشتید حتما به متخصص قلب یا متخصص زنان مراجعه کنید.
پیشگیری از فشار خون بالا حاملگی
برای پیشگیری از فشار خون بالا در حاملگی ابتدا باید عوامل که باعث فشار خون بالا در حاملگی می شوند مانند چاقی و رژیم غذایی نامناسب را از بین ببرید. البته باید به این نکته توجه کرد که در دوران بارداری افزایش وزن اجتناب‌ناپذیر است. اما خانم های باردار می توانند با مشورت باپزشک خود متوجه شوند تا چه میزان اضافه وزن طبیعی است.
مادرانی که قصد بارداری دارند بهتر است قبل از بارداری وزن خود را کنترل کنند و در صورت داشتن اضافه وزن قبل از بارداری وزن خود را کاهش دهند چرا که ممکن است دچار فشار خون و پره اکلامپسی شوند و بهتر است در برنامه غذایی خود از نمک کمتری استفاده کنند. تغذیه خانم‌های باردار مخصوصا در سه ماه سوم بارداری بسیار حائز اهمیت است زیرا در این دوره نه تنها رشد جنین بیشتر و در نتیجه گرسنه‌تر مشود بلکه رشد مغز جنین نیزسریعتر از قبل انجام می شود به همین خاطر مهم است که مادر رژیم غذایی مناسب داشته باشد.
درمان فشار خون بالا در حاملگی
خانم های باردار نمی توانند از همه داروهای داروهای فشار خون رایج استفاده کنند و حتما باید طبق نظر پزشک خود از قرص فشار خون استفاده کنند. زیرا بعضی از داروهای فشار خون از طریق جریان خون به بدن نوزاد در حال رشد منتقل می‌شوند و می‌توانند سلامت نوزاد را به خطر بیاندازد. همچنین این داروها خون را رقیق کنند که ممکن است باعث سقط جنین شود.
متیلدپا (Methyldopa) و لبتالول (labetalol) داروهایی هستند که مصرف آنها برای کنترل فشار خون در دوران بارداری ضرری ندارد. برای درمان فشار خون بالا در حاملگی تشخیص به موقع آن از مهمترین نکات است و این که فرد باردار کدام نوع فشار خون را دارد به تشخیص به موقع بستگی دارد.
از مهمترین اقدامات درمانی برای فشار خون بالا در حاملگی استراحت مادر است. لازم نیست استراحت مطلق داشته باشد. استفاده از میزان کالری مناسب، پروتئین کافی، مایعات و نمک کنترل شده (بدون قطع آن ها) تاثیرات عمده ای در درمان فشار خون بالا در حاملگی دارد.
یکي از راه هاي درمان پره کلامپسي زايمان مي باشد. یعنی گاهي اوقات ممکن است پزشکتان مجبور به زايمان زوردس به وسيله سزارين شود. اين تصميم بر اساس ميزان سلامت مادر و جنين گرفته خواهد شد. مهمترین درمان برای حاملگي سالم در صورت داشتن فشار خون بالا استفاده مناسب از داروها زير نظر پزشک است. هيچ راهي براي پيشگيري از این عارضه بارداري وجود ندارد اما می توان با دانستن علائم فشار خون بالا در حاملگی و تشخيص زود هنگام آن با درمان به موقع از ايجاد عوارض آن جلوگيري کرد.
